ΕΝ ΧΟΡΩ, 3Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ (2002- 2003)
1. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ 2ΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ
2. ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ
Εκεί συναντήσαμε ένα κομμάτι του Ελληνισμού, που αποτελεί σήμερα νότιο τμήμα της Αλβανίας.
Όμως παρελθόν, ήθη, έθιμα, παραδόσεις, γλώσσα, θρησκεία είναι στοιχεία της αδιάσπαστης πορείας στο χρόνο και της σχέσης του με την Ελλάδα.
Μιλήσαμε για τις πολεις και τα χωριά, τα κέντρα του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας τα ποτάμια, τις πεδιάδες, τους ευεργέτες, τους ήρωες τους αγωνιστές και το δυναμικό λαό της.
Επίσης για τους χορούς και το πολυφωνικό τραγούδι.
Παράλληλα γλεντήσαμε με το κλαρίνο του Κώστα Βέρδη και τη φωνή του Σάββα Σιάτρα, ενώ οι εν λόγω προσκεκλημένοι μας μίλησαν για τα προσωπικά τους βιώματα από χωριά της Βορείου Ηπείρου.
3. ΚΑΡΙΤΣΑ - ΑΜΠΕΛΙΑ
Η εκπομπή κοντά στις ποιοτικές προσπάθειες των συλλόγων για διάσωση και αξιοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς βρέθηκε κοντά σε δύο από αυτούς της Καρίτσας και της Αμπελιάς και τις μουσικές εκδόσεις που πραγματοποίησαν ή βρίσκονται στο τελικό στάδιο πριν την έκδοσή του.
Άλλωστε η προβολή αυτή , στα πλαίσια του δυνατού αποτελεί έναν από τους τομείς που πραγματεύεται η εκπομπή μας στη διάρκεια της χρονιάς.
Συνομιλητές μας ο κ Νίκος Νούσιας, από τους κύριους συντελεστές του υπό έκδοση μουσικού δίσκου της Καρίτσας και ο κ Παναγιώτης Τσόκας από τους κύριους συντελεστές του δίσκου που εξέδωσε ο σύλλογος της Αμπελιάς.
Γνωρίσαμε με την αφορμή αυτή στοιχεία του Λαϊκού Πολιτισμού των δύο περιοχών, όπως τα πανηγύρια τη φορεσιά και άλλα.
Παράλληλα είχαμε τη χαρά γυναίκες της περιοχής να ερμηνεύσουν τραγούδια που περιλαμβάνονται στους δίσκους.
4. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Σε συγκεκριμένο είδος τραγουδιού, το ιστορικό, ήταν αφιερωμένη η εκπομπή μας εκεί κοντά στην 25η Μαρτίου.
Αναφερθήκαμε στην επανάσταση των Ελλήνων το 1821, είδαμε το λόγο που πολλά τραγούδια δημιούργησε ο λαός μας εκείνη την περίοδο, γνωρίσαμε μερικές σημαντικές μορφές της επανάστασης όπως τον Κατσαντώνη, τον Καραϊσκάκη, τους Κολοκοτρωναίους αλλά και κωμικές περιπτώσεις που αναφέρονταν στη δράση τους.
Τέλος ακούσαμε στο στούντιο τραγούδια με αναφορά στα πιο πάνω, από την ορχήστρα του Θωμά Χαλιγιάννη και Γιώργου Πατσούρα.
5. ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΤΟΥ ΠΑΡΑΚΑΛΑΜΟΥ
Στις πολύ ωραίες στιγμές που ζήσαμε τη χρονιά αυτή συγκαταλέγεται η περιήγηση και τα στοιχεία που καταγράψαμε στον Παρακάλαμο.
Συγκεκριμένα το κομμάτι του Παρακαλάμου που ζουν οι Ρώμηδες - μουσικοί της περιοχής, γιατί φυσικά δεν υπάρχει μόνο αυτό.
Μια σημαντική βρυσομάνα μουσικών.
Γνωρίσαμε την συνέχεια των ηλικιών, τον τρόπο μετάδοσης της μουσικής κληρονομιάς από τους γεροντότερους στα παιδιά τους και αυτοί στα δικά τους παιδιά.
Μας φιλοξένησαν στα σπίτια τους, μας μίλησαν για την ιστορία τους, τα μεγάλα μουσικά σόγια, τα μεγάλα ονόματα, την καθημερινότητα, τους γάμους τους, τον τρόπο που συμμετέχουν στα πανηγύρια ως οργανοπαίχτες και έπαιξαν ωραίους σκοπούς και τραγούδια.
6. «ΑΝΟΔΟΣ ΚΑΙ ΚΑΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΌΦΩΝ ΣΤΟ ΣΥΡΡΑΚΟ».
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΥΡΡΑΚΙΩΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ.
Με ιδιαίτερη χαρά προβάλαμε για πρώτη φορά από τη δημιουργία του το ντοκιμαντέρ που αναφέρονταν στην μακροχρόνια πορεία προς τα βουνά των φημισμένων Συρρακιωτών κτηνοτρόφων προς τη γενέτειρα γη και το κατέβασμά τους στα χειμαδιά.
Είδαμε την προετοιμασία, περπατήσαμε νοερά πια σήμερα την δύσκολη διαδρομή, μάθαμε για τη χαρά και τα πανηγύρια τους όταν πια έφταναν και νοιώσαμε το αίσθημα της νοσταλγίας με το φευγιό τους.
Δημιουργοί του δυο ιδιαίτερα δραστήριοι σύλλογοι.
Ο Σύνδεσμος Συρρακιωτών Ιωαννίνων, του οποίου την σημαντική παρέμβασή του όλα αυτά τα χρόνια παρακολουθήσαμε στην πρώτη φετινή μας εκπομπή και ο Σύλλογος Παλαιοχωριτών Συρράκου .
Προσκεκλημένοι μας οι πρόεδροι των δυο συλλόγων.
7. ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Σε τακτά διαστήματα προσθέτουμε στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς και από άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Της δικής μας Ελλάδας, της μιας Ελλάδας.
Γιατί είναι καλά να έχουμε κατά νου ότι παντού μπορούμε να βρούμε την ίδια ομορφιά και πλούτο.
Νοιώθουμε πιθανό ότι μας εκφράζει το Ηπειρώτικο στοιχείο γιατί αν θέλετε το έχουμε στο γονίδιό μας, αλλά το ίδιο νοιώθει ο νησιώτης για τα δικά του , ο Μακεδόνας για τα δικά του κοκ.
Και όλη μαζί συνθέτουμε τον Έλληνα.
Παράλληλα μας δίνεται η δυνατότητα να γνωρίσουμε τα κοινά στοιχεία και πως πολλά από αυτά που πιθανό να νομίζουμε ότι ανήκουν και απαντώνται μόνο σε ένα τόπο, απαντώνται και αλλού.
Έτσι όπως προηγούμενες χρονιές είχαμε δει στοιχεία της Θρακιώτικης παράδοσης με προσκεκλημένο τον κ Χρόνη Αηδονίδη, τη χρονιά αυτή συναντήσαμε τη νησιώτικη Ελλάδα με τη μουσική συντροφιά ενός εκλεκτού Δωδεκανήσιου λυράρη. Του κ Μιχάλη Ζωγραφίδη από την Όλυμπο της Καρπάθου.
Και είδαμε πως η αγάπη, ο έρωτας, η ξενιτιά, ο πόλεμος, ο καημός είναι παντού ίδια.
8. ΗΠΕΙΡΟΣ - ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ
Ίσως μια από τις καλύτερες στιγμές μας να ήταν η ενασχόληση με τη σχέση του νερού στην παράδοση.
Πήγαμε στα Ζαγόρια μαζί με τον κ Μιχάλη Αράπογλου και γνωρίσαμε γιατί οι οικισμοί, χτίζονταν κοντά στα ποτάμια, πως χτίζονταν τα γεφύρια που ένωναν τις στεριές, γιατί ο λαός μας έζωνε με τραγούδια, θρύλους και δοξασίες, τα ποτάμια, τις βρύσες, τα πηγάδια, τις λίμνες και ότι άλλο υδάτινο.
Ακούσαμε τραγούδια και διαβάσαμε ωραίες ιστορίες παλιότερων που είχαν σχέση με το θέμα.
9. ΤΟ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Εκεί κοντά στα Χριστούγεννα ασχοληθήκαμε με τις γιορτές του Δωδεκαημέρου των Χριστιανών.
Μιλήσαμε για τα έθιμα των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων.
Πως προήλθαν, πως συνεχίζονται σήμερα, ποια δεν υπάρχουν τώρα.
Είπαμε για το χριστουγεννιάτικο δέντρο, την βασιλόπιτα, τους καλικάτζαρους και είδαμε τι συμβαίνει την ίδια περίοδο σε πολλές περιοχές της χώρας μας.
Τέλος γλεντήσαμε - λόγω των ημερών - με πολύ ωραία μουσικά συγκροτήματα.
10. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΚΑΙ ΧΟΡΕΥΤΕΣ
Στα πανηγύρια και τους χορευτές ήταν αφιερωμένη μια ανοιξιάτικη εκπομπή μας πέρσι.
Όχι στα πανηγύρια που για ώρες χτυπούν σε ένα «τσιφτεντελοειδή» ρυθμό, κάπως αδόκιμη η έκφραση, ούτε στους χορευτές που νομίζουν ότι χορεύουν καλά επειδή απλά γνωρίζουν τα βήματα του χορού.
Αλλά σε αυτό που γενικότερα ονομάζουμε Παραδοσιακά.
Όχι πως έχουμε κάτι με τα πρώτα. Ίσως είναι μια μορφή εξέλιξης.
Είναι ωραία που υπάρχουν και ο κόσμος γλεντά.
Απλά εμείς δεν συμφωνούμε. Δεν μας εκφράζουν.
Προσπαθούμε για το άλλο. Το δύσκολο.
Άλλωστε κανένας δεν έχασε ασχολούμενος με το αυθεντικό και όχι με το φτιαχτό.
Γνωρίσαμε λοιπόν πως ξεχωρίζει ένας καλός χορευτής, τη σχέση του με τους οργανοπαίχτες,
τι εννοούμε όταν λέμε ότι εκφράζεται μέσα από το χορό και πόσο αυτό μπορεί να συμβεί πχ σε ένα πατάρι μιας χορευτικής παράστασης.
Παρέα μας ήταν δύο εκλεκτοί χορευτές - εκπρόσωποι δυο διαφορετικών γενεών.
Ο κ Θανάσης Δρούγιας και ο κ Γιώργος Ψώχιος.
11. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
Ένα από τα σημαντικά στοιχεία που προστέθηκαν στην περιήγησή μας στο περιβόλι της Παράδοσης των Ελλήνων, ήταν αυτό των παραδοσιακών μουσικών οργάνων.
Των οργάνων από όλες τις σημαντικές «μουσικές περιφέρειες» της χώρας και πως αυτά συνδέονται με το τοπικό χορευτικό ύφος και τρόπο.
Δηλαδή τα είδαμε και επί σκηνής με χορευτικά συγκροτήματα.
Προσκεκλημένος μας ήταν ο κ Γιώργος Μπέλλος.
Και ξεναγηθήκαμε σε μια εξαιρετική έκθεση της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών
12. Η ΞΕΝΙΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Η ξενιτιά.
Έννοια συνυφασμένη απόλυτα με τον Ηπειρώτη και τον Έλληνα
Καημός, Δάκρυα, νοσταλγία, αλλά και δημιουργία από τα πλούτη που αποκόμισαν πολλοί.
Πήραμε για λίγο τα χνάρια των καραβανιών και τις ρότες των καραβιών.
Μιλήσαμε για τα συναισθήματα, τις δυσκολίες, αυτούς που μένουν πίσω και ακούσαμε ωραία τραγούδια από τη συναυλία που διοργάνωσε το Τμήμα Παραδοσιακών Χορών του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Ιωαννιτών με τίτλο: «Η ξενιτιά σε Ήπειρο, Κρήτη και Δωδεκάνησα» με ορχήστρες από τις τρεις αυτές περιοχές
13. ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ (ΜΑΡΚΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ)
Με τον Ηπειρώτη λογοτέχνη κ Μάρκο Αντωνίου συζητήσαμε τον λόγο και τη χρησιμότητα της αποτύπωσης των παραδοσιακών δεδομένων σε έντυπα..
Επίσης του αντίκτυπου που αυτή έχει στις νεότερες γενιές.
Αφορμή ήταν η περιοδική έκδοση της «Συνάντησης», ενός περιοδικού για την Παράδοση, τη Ζωή και το Όραμα.